Lena Zevenbergen heeft samen met haar man Bas een fruit- en akkerbouwbedrijf in Klaaswaal. Ze werkt graag mee aan deze campagne van TABOER, want zij heeft jaren geleden aan den lijve ondervonden wat psychische problemen doen met een mens. Lena vertelt haar verhaal en legt hierbij graag de focus op de mensen om de boer en tuinder heen. “Het is voor een adviseur makkelijker economische en technische adviezen te geven dan te vragen: Hoe gaat het nu echt met je? Maar deze vraag maakt soms het verschil.’’
De nieuwe loods met een modern kantoor aan de dijk in Numansdorp is net klaar. Binnen ruikt het nieuw en naar verf. Lena gaat ons voor en ontvangt ons in de kantine. Op de tafel staat een prachtige bokaal. Ze hadden namelijk het afgelopen jaar de meeste peren met klasse 1 van het ras Sweet Sensation afgeleverd. ’Een kroon op ons werk,’ merkt Lena lachend op. ‘’Na alle jaren in de top, hebben we nu eindelijk die prijs te pakken.’’ De houten schaal met het gouden glimmende plaatje steekt schril af met de donkere periode die zij samen met haar gezin heeft beleefd zo’n 15 jaar geleden.
Begrip voor de situatie
Beknopt geeft Lena aan wat er zich heeft afgespeeld zonder in detail te treden. Het blijft lastig of beter gezegd ingewikkeld om het juist weer te geven. ‘Het is voor iedereen anders. Ik heb begrip voor de situatie, maar ik begrijp het niet’, heeft Lena regelmatig gezegd. Want voor een gezond mens is het onbegrijpelijk wat er in iemands hoofd afspeelt. Het was een lastige periode. Samen hadden ze toen een bedrijf met zo’n 15 hectare fruit en 30 hectare akkerbouw. Lena werkte daarnaast buiten de deur, eerst als sociaaleconomisch voorlichtster bij een boerenstandsorganisatie, later ging ze aan de slag als beleidsmedewerker bij het zuiveringsschap. Bas deed het bedrijf vooral alleen, en had na de bedrijfsoverdracht nog hulp van zijn ouders. ‘’Op een gegeven moment voel je dat het ergens niet goed gaat, maar je krijg de vinger er niet op. Nu weet ik als geen ander dat psychische problemen vaak moeilijk te vangen zijn. Het is een sluipmoordenaar, die elke keer een stapje verder gaat. Als partner sta je ernaast. Als je een been breekt, ga je naar de dokter. Iedereen vraagt hoe het met je gaat, maar psychische problemen zijn niet zichtbaar waardoor er vaak niet over wordt gepraat. Je ziet vaak dat mensen het eerst zoveel mogelijk, zelf of in hun eigen gezin proberen op te lossen. De eerste stap om hulp te vragen is in zulke situaties enorm groot. Wanneer is het moment daar? Waar en bij wie kan ik aankloppen voor hulp? In onze situatie zijn we uiteindelijk terechtgekomen bij de huisarts. Hij gaf duidelijkheid wat er aan de hand was en nog belangrijker hij zei dat Bas beter kon worden. Je realiseert je dan pas echt dat een depressie of welke geestelijke aandoening een ziekte is. Het genezingsproces heeft veel geduld gevraagd en het was zeker hard werken, maar hij is gelukkig weer helemaal genezen.”
Nieuwe weg ingeslagen
‘’In die tijd was er geen loket als TABOER of een standsorganisatie waar we terecht konden met onze zorgen en vragen. Ik had behoefte aan een luisterend oor. Iemand die je echt begrijpt en jouw taal spreekt.’’ Lena stond in die tijd voor lastige keuzes die ze gelukkig uiteindelijk wel met haar schoonfamilie en haar man heeft kunnen maken. Een keuze die goed heeft uitgepakt voor de familie Zevenbergen. Een deel van de appelbomen zijn toen gerooid en de grond is toegevoegd aan de akkerbouwtak. ”De teeltwerkzaamheden besteden we nu volledig uit aan de loonwerker. Door op deze manier te specialiseren, kan je met elkaar een kwaliteitsproduct leveren. Alle appels zijn ondertussen vervangen voor peren waarbij onze focus ligt op het hogere kwaliteitssegment. En ondertussen hebben we fantastische medewerkers uit Polen die ondertussen veel kennis van de teelt hebben vergaard. Met deze mensen hebben we een mooie samenwerking opgebouwd.”
Belangrijke rol voor erfbetreders
“Terugkijkend op die periode weet ik als geen andere hoe belangrijk het is om te praten. Ik had toen ook iemand nodig die op dat moment de juiste vraag wist te stellen. Toen ik er een periode alleen voor stond had ik gelukkig hulp van familie en kennissen, deze hulp was niet alleen gericht op praktische zaken, maar er zijn toen veel goede en diepgaande gesprekken gevoerd. Dat hebben we toen zeker geleerd.”
De periode ervoor heeft Lena als veel lastiger ervaren. Je ziet en voelt dat het niet goed gaat, maar je weet niet hoe je het aan moet pakken. Bij technische of economische problemen roep je de hulp in van een adviseur, maar bij mentale problemen ligt dat vaak anders. “Daarom vind ik het zo goed dat er sinds kort een loket is als TABOER. Een hulplijn waar je naar toe kunt bellen voor jezelf of voor een ander. Daar zitten mensen die luisteren naar jouw verhaal of kunnen doorverwijzen naar de juiste hulpinstanties. Dit loket is niet alleen voor boeren en tuinders, maar ook voor erfbetreders of andere mensen in de directe omgeving van de boer en tuinder. Ik snap dat je het als erfbetreder of naaste familie vaak lastig vindt om dat gesprek aan te gaan en niet weet welke vragen je moet stellen in zulke situaties. Bel dan gerust naar TABOER of kijk eens op de website. Zij kunnen jou verder helpen en geven je handvatten om het gesprek aan te gaan. Je leert hoe je door kunt vragen en uiteindelijk die ene vraag durft te stellen: hoe gaat het nu echt met jou? Of zal ik je helpen?’’
“Het is voor een adviseur makkelijker economische en technische adviezen te geven dan te vragen: Hoe gaat het nu echt met je? Maar deze vraag maakt soms het verschil.”
Lena Zevenbergen in Klaaswaal
Toekomst met plezier tegemoet
Lena en Bas werken met plezier samen op hun fruitteelt- en akkerbouwbedrijf en daarnaast een aantal dagen buiten de deur. In hun nieuwe loods hebben ze een prachtig kantoor gebouwd. Het bedrijf is nu compleet anders georganiseerd dan zo’n 15 jaar geleden. ‘’We hebben een manier gevonden waarin we ons allebei prettig voelen en goed zijn. Bas richt zich hoofdzakelijk op het teelt technische stuk, terwijl ik mij bezighoud met het regelwerk eromheen. Daarnaast ben ik ook nog bestuurlijk actief binnen de agrarische natuurvereniging in de Hoeksche Waard.” Bas doet met veel plezier aan wildbeheer en geniet van alles wat groeit en bloeit rondom het erf en in de boomgaard en in het veld. Tussen de bomen en naast de akkerbouwpercelen experimenteren ze met kleurrijke akkerranden en natuurlijke plaagbestrijding met het doel het middelengebruik terug te dringen. Met de zon hoog aan de hemel en een strakblauwe lucht is de boomgaard een plaatje. Ze kijken vol vertrouwen naar de toekomst. “Natuurlijk zijn er hier ook weleens mindere dagen op het erf. Doordat alleen maar uit te spreken helpt vaak al. Zo’n gesprek hoeft niet uit zoveel woorden te bestaan. Soms zijn 4 woorden genoeg: ‘Ik weet het niet’. Dat is vaak voldoende voor een opening tot een eerste gesprek wat mogelijk leidt tot een vervolg. Iedereen kan ook geestelijk weer gezond worden. Als je er op tijd bij ben, gaat dat vaak eenvoudiger. Bas zegt nog vaak ‘ik heb geluk gehad’.“
Kamp jij ook met mentale problemen of ken jij iemand in je omgeving die hiermee te maken heeft? Durf hulp te vragen of maak het bespreekbaar met mensen in je omgeving. Je kunt natuurlijk altijd contact opnemen met TABOER.