De mentale gezondheid van agrarische mbo- en hbo-studenten staat onder druk, zo blijkt uit recent onderzoek van Thirza Bosman, student Bedrijfskunde en Agrifoodbusiness aan Aeres Hogeschool Dronten. In opdracht van TABOER onderzocht zij de mentale gezondheid van agrarische studenten en hoe onderwijsinstellingen en andere organisaties hier beter ondersteuning in kunnen bieden.
Uit een enquête onder 275 studenten ervaart 52% hun mentale gezondheid als goed, terwijl 36% deze als neutraal tot slecht beoordeelt. Toch blijft het onderwerp een taboe binnen de agrarische sector, waar hard werken, zelfredzaamheid en nuchterheid centraal staan. “Er wordt weinig over gevoel gesproken, vaak pas als de druppel de emmer doet overlopen,” merkt Bosman op.
Druk van studie en bedrijf
“Het lijkt alsof studenten aan alle verwachtingen moeten voldoen: een bruisend sociaal leven, een succesvolle studie, een leuke bijbaan, reizen en nog veel meer. ‘Dat legt een enorme druk op ze,’ merkt een docent op tijdens één van de interviews.”
Factoren zoals bedrijfsovername, financiële onzekerheid, veranderende wet- en regelgeving en studiedruk spelen een grote rol. Studenten die het agrarische bedrijf thuis overnemen, ervaren extra druk. De combinatie van studie en verantwoordelijkheid voor bedrijf vergt veel van hen. Docenten geven daarnaast aan dat de coronapandemie en de stikstofdiscussie voor extra mentale druk hebben gezorgd.
“De eerste signalen die scholen oppikken, zijn gedragsveranderingen en het niet aanwezig zijn bij lessen,” stelt Bosman. Hoewel sommige scholen een zorgteam of psycholoog hebben, maakt slechts 9% van de studenten hier gebruik van. Schaamte, tijdgebrek en de overtuiging dat ‘het wel goed komt’ houden hen vaak tegen om hulp te zoeken.
Aanbevelingen: training en bewustwording
Volgens Bosman is er een duidelijke behoefte aan meer ondersteuning en bewustwording rondom mentale gezondheid in het agrarisch onderwijs. “Niet alle scholen hebben een zorgteam of psycholoog, omdat zij die verantwoordelijkheid niet altijd voelen,” licht ze toe.
Een van de aanbevelingen uit dit onderzoek is dan ook om docenten te trainen in het herkennen van signalen. Daarnaast wordt geopperd om mentale gezondheid een vast onderdeel van het lesprogramma te maken. TABOER heeft hier dit jaar al een concrete stap in gezet met de ontwikkeling van een e-learningmodule, speciaal voor het agrarisch mbo-onderwijs. Deze module richt zich op het versterken van de mentale veerkracht en het bevorderen van ondernemende vaardigheden bij mbo-studenten.
Maak mentale problemen bespreekbaar
Uit het onderzoek blijkt ook dat niet alle mentoren weten hoe ze moeten omgaan met mentale problemen. Ze voelen zich vaak onzeker over hoe te reageren wanneer een student aangeeft dat het niet goed gaat. “Wat ik treffend vond, is dat een student aangaf het prettig te vinden als een privégesprek met de mentor niet alleen over schoolresultaten gaat, maar ook over hoe het écht met hen gaat. Het is essentieel om het taboe rondom mentale gezondheid te doorbreken en hierover in gesprek te gaan,” merkt Bosman tot slot op.
De komende tijd blijft het belangrijk om meer aandacht te besteden aan mentale gezondheid binnen verschillende doelgroepen, in dit geval specifiek studenten, en hen te wijzen op bestaande hulpmiddelen en kanalen waar zij terecht kunnen met hun mentale problemen.
Meer weten? Download hieronder de factsheet met de resultaten.