Protesterende boeren zijn de afgelopen jaren regelmatig op televisie verschenen. Boeren die hun frustratie uiten over het beleid en vrezen voor de toekomst van hun bedrijf. Adrie van Miltenburg begrijpt deze frustratie maar al te goed, maar hij voelt ook de drang om zijn verhaal te delen met TABOER. Ruim 28 jaar geleden nam hij immers een ingrijpend besluit: hij beëindigde zijn boerenbedrijf van de ene op de andere dag. Hij bouwde daarna een carrière op in het bedrijfsleven en als ondernemer. Met zijn verhaal wil hij laten zien dat stoppen niet altijd een slechte keuze hoeft te zijn.
Adrie van Miltenburg, 58 jaar, getrouwd en twee dochters. Hij woont in Sint Oedenrode en is momenteel eigenaar van zijn eigen onderneming A3 Organisatie en Advies. Het is al vele jaren geleden dat hij de knoop heeft doorgehakt om te stoppen met zijn melkveebedrijf. Fysieke problemen maakte het hem onmogelijk om dagelijks twee uur in de melkput te staan. Toch heeft hij 10 jaar, eerst samen met zijn vader, en daarna alleen het bedrijf gerund. Adrie blikt terug in de tijd. Hoewel het jaren is geleden en hij nu gelukkiger is dan ooit, heeft het toen veel impact gehad op hem en zijn familie.
Generatiekloof
‘’Zeventien jaar was ik toen mijn vader aan mij vroeg, of hij de grond van de buurman moest kopen. Dat was de kans om het bestaande melkveebedrijf van mijn 68-jarige vader nieuw leven in te blazen. Op dat moment zat ik op de middelbare landbouwschool,’’ vertelt Adrie. Het was de tijd van de vooruitgang en schaalvergroting, zonder enige vorm van beperkingen. Iedereen in zijn klas had grootse plannen. ‘The sky was the limit’ in die periode. Toen duidelijk werd dat Adrie belangstelling had om het bedrijf over te nemen, ging het snel. “We hadden grote plannen, of beter gezegd ik was de drijvende kracht achter de plannen als 18-jarige ondernemer. Met de kennis van nu, kan ik wel zeggen dat het een ongezonde situatie was, met een jonge vooruitstrevende ondernemer en een afbouwende vader van 68 jaar. Geen gelukkige combinatie. De generatiekloof was gewoon te groot. De adviseur van De Landbouw Voorlichting, toentertijd, gaf het advies aan mijn vader het bedrijf, in één keer over te dragen aan mij. Nu begrijp ik zijn advies. Mijn zus werkte toen bij ABAB en kwam met het voorstel om eerst in maatschap te gaan. Acht lange jaren hebben we samen moeten werken.’’
Samenwerking was een ramp
In de periode dat zij een maatschap hadden, hebben ze veel geïnvesteerd en kregen te maken met een onverwachte tegenvaller: de invoering van de superheffing in 1985. Ze hadden net een nieuwe stal gebouwd voor 75 melkkoeien, maar deze stal is nooit volledig benut. Uiteindelijk hebben ze daar maximaal 50 melkkoeien gemolken. “Dit was de eerste keer dat de overheid daadwerkelijk ingreep met beperkende regelgeving,’’ merkt Adrie op. “Dit was compleet nieuw in die tijd,’’ voegt hij er aan toe. Het beperkte hun bedrijfsontwikkeling kostte deze ondernemers veel geld, omdat ze melkquota moesten gaan aankopen.
Daarbij kwam ook nog eens de vreselijke samenwerking tussen zijn vader en hemzelf. ‘’Niet alleen vanwege onze generatiekloof, maar ook vanwege onze verschillende karakters konden we eigenlijk niet samenwerken. Mijn fysieke gesteldheid speelde daarbij ook een rol. Doordat ik een vorm van reuma heb, kwam het zware werk op de schouders van mijn op leeftijd zijnde vader. Het was echt een ongezonde situatie,’’ benadrukt Adrie nogmaals. De spanning liep zo hoog op dat zijn vader na 6 jaar naar het dorp verhuisde, terwijl Adrie nog twee jaar om fiscale redenen in maatschap met zijn vader zat.
“Van het een op andere moment besloot ik te stoppen. Binnen 10 minuten na mijn beslissing heb ik mijn ouders gebeld en mijn besluit met hen gedeeld. Mijn vader snapte mijn keuze, mijn moeder en zus niet.”
Adrie van Miltenburg
De allesbeslissende vraag
Reikhalzend keek Adrie uit naar het moment dat hij zelf de leiding had over het bedrijf. Toen het moment daar was, viel het tegen. Hij kon fysiek eigenlijk niet elke dag twee keer melken. Door zijn pijn kon hij niet lang staan, waardoor melken een ware uitputtingsslag werd. Op een gegeven moment kwam hij uit de melkput en zijn vrouw stelde de allesbeslissende vraag: ‘Zou je dit nog wel blijven doen?’ Zonder er ooit een moment over nagedacht te hebben, antwoordde hij met een nee. “Van het een op andere moment besloot ik te stoppen. Binnen 10 minuten na mijn beslissing heb ik mijn ouders gebeld en mijn besluit met hen gedeeld. Mijn vader snapte mijn keuze, mijn moeder en zus niet,’’ zegt Adrie. Het was een emotionele tijd waarin veel is gebeurd. Het was een emotionele tijd voor Adrie, waarin veel is gebeurd. Hoewel zijn zus er geen financieel nadeel van heeft gehad, heeft hij geen contact meer met haar.
Opluchting na stoppen
Stoppen op 28-jarige leeftijd was vooral een opluchting voor hem. Met zijn verhaal wil hij laten zien dat je ook een ander leven na de verkoop van een landbouwbedrijf kunt opbouwen. ‘’Regelmatig zie ik boeren/ boerinnen op televisie die zich zorgen maken over de toekomst van hun bedrijf en zich afvragen of hun zoon of dochter het bedrijf wel kan voortzetten. Laat de jeugd vooral eerst rondkijken en ook buiten de landbouw ervaring opdoen,’’ vindt Adrie.
Hij is nu eigenaar van een adviesbureau en helpt ondernemers bij het versterken en toekomstbestendig maken van hun bedrijf, en het creëren van kansen. ‘’Eigenlijk best bijzonder dat ik nu ondernemers adviseer, bijvoorbeeld bij bedrijfsoverdracht. Je leert nergens zoveel van dan van je eigen fouten,’’ merkt hij met een lach op.
’In sommige situaties kan stoppen juist een goede keuze zijn en nieuwe kansen bieden.’
Door de jaren heen heeft hij heel veel ervaring opgedaan in het bedrijfsleven en als zelfstandig ondernemer. In 1994 startte hij als compagnon in een nieuwe onderneming dat bezig was met de ontwikkeling van een routenavigatiesysteem. Toen een grote opdrachtgever wegviel, besloot hij dit bedrijf te verkopen en ging hij aan de slag in de schoenendetailhandel. Daar werkte hij zich op als manager en gaf hij uiteindelijk dagelijks leiding aan 20 filialen en ruim 200 medewerkers. Een kleine tien jaar geleden koos hij ervoor om weer zelfstandig aan de slag te gaan. Uit deze opsomming blijkt wel dat Adrie keuzes durft te maken. ‘’In sommige situaties kan stoppen juist een goede keuze zijn en nieuwe kansen bieden,’’ is de ervaring van Adrie. Dit wil hij graag meegeven aan alle boeren en tuinders in Nederland, die op dit moment voor veel moeilijke keuzes staan.
Maak je je zorgen over de toekomst van jouw bedrijf? Denk je na over een bedrijfsbeëindiging? Of zie je het even niet meer zitten? Praat erover met mensen in jouw omgeving of neem contact op met TABOER.